Autorzy: Krzysztof Kornacki | Arkadiusz Bilecki
Koordynator wydania: dr Piotr Brzeziński
Redakcja i korekta: Mirosław Wójcik
Recenzenci: prof. dr hab. Tomasz Sikorski / Uniwersytet Szczeciński, prof. dr hab. Piotr Zwierzchowski / Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Projekt okładki i projekt typograficzny: Piotr Figura / Sindruk
Wydawca: Instytut Dziedzictwa Solidarności Targ Drzewny 8
ISBN: 978-83-971828-2-0
Język: polski
Format: 17,5 x 24,5 cm
Liczba stron: 378
Okładka: twarda
Pierwsza w polskiej i światowej literaturze historycznej monografia, która we wnikliwy a zarazem kompleksowy sposób opisuje najważniejsze ekranowe prezentacje ruchu społecznego Solidarności, począwszy od klasycznego już „Człowieka z żelaza” w reżyserii Andrzeja Wajdy (1981), poprzez zróżnicowane stylistycznie i tematycznie kino polskie i zagraniczne lat 80. i 90. XX w., aż po najnowsze produkcje filmowe, które w sposób bezpośredni lub pośredni odnoszą się do historii Solidarności. Autorami tej nowatorskiej, zarówno w treści jak i w formie, publikacji są dwaj gdańscy historycy i filmoznawcy, na co dzień związani z Uniwersytetem Gdańskim (dr hab. Krzysztof Kornacki) oraz Europejskim Centrum Solidarności (Arkadiusz Bilecki). Książkę wzbogaca około 150 unikatowych fotografii.
Autorzy świadomie stronią od ocen subiektywnych, nie narzucają Czytelnikowi warstw interpretacyjnych, starają się zachować dystans wobec opisywanych zjawisk, wydarzeń i procesów. Unikają prokuratorskiej narracji, ale też nie zamierzają wygłaszać obrończych mów. Filmowa „Solidarność” jest w tej książce częścią historii i pamięci zbiorowej, niekiedy polityki pamięci, jeszcze innym razem pokoleniowym spojrzeniem na historię rodziców sprzed kilku dekad, oczyma dziecka lub młodego człowieka wchodzącego w dorosłość, bez „balastu” doświadczenia bezpośredniego, wykreowanego heroizmu, czy „Bogoojczyźnianej” tromtadracji. Krzysztof Kornacki i Arkadiusz Bilecki z dużą swobodą i naturalnością poruszają się po tematyce niełatwej, także w kontekście odkodowania tytułowych wizerunków „Solidarności”. […] Konkludując, jednoznacznie i z pełnym przekonaniem rekomenduję recenzowaną monografię do wydania drukiem. Zasługuje na to pod każdym względem. Autorom zaś gratuluję pomysłu, szczerze też zazdroszczę nieprzeciętnej orientacji w historii polskiego filmu i znakomitego pióra.
Prof. dr hab. Tomasz Sikorski
Uniwersytet Szczeciński
Czytelnik otrzymuje opracowanie monograficzne w pełnym tego słowa rozumieniu, wyczerpująco omawiające tytułowe zagadnienie, co nie oznacza oczywiście, że nie są możliwe inne interpretacje poszczególnych filmów, odmienne sproblematyzowanie czy ujęcie wybranych zjawisk oraz sposób dyskusji z literaturą przedmiotu. […] Książkę Solidarność na ekranie. Wizerunki fabularne Krzysztofa Kornackiego i Arkadiusza Bileckiego uważam za udane, napisane ze znawstwem kompendium wiedzy o tytułowym zagadnieniu. Autorzy, nie rezygnując z naukowej rzetelności i wymogów akademickiego warsztatu, piszą w sposób przyjazny czytelnikowi nieprofesjonalnemu. Uważam to za ogromną wartość książki, jednocześnie zaangażowanej i chłodnej, łączącej najlepsze cechy popularnego opracowania i monografii naukowej. Jej publikacja z pewnością będzie miała niemały walor edukacyjny, a z zawartych w niej zestawień i interpretacji chętnie skorzystają także badacze. Z pełnym przekonaniem rekomenduję ją do druku.
Prof. dr hab. Piotr Zwierzchowski
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
„To się powinno puszczać w kółko i w kółko, wszystkim robotnikom w Polsce” – tak Dzidek z Człowieka z żelaza (kreowany przez Bogusława Lindę), poruszony tym, co zobaczył, zareagował na filmowe nagrania z Grudnia ’70 prezentujące agresję władzy wobec własnych obywateli. Grudniowa rewolta była jednym z mitów założycielskich Solidarności, więc zawołanie filmowego bohatera można odczytywać także jako środowiskowy apel reżysera Andrzeja Wajdy o artystyczne przetwarzanie zjawisk, które pojawiły się w następstwie Sierpnia ’80, i przedstawianie ich widzom. Jako badacze i autorzy związani z Gdańskiem jesteśmy na mit Solidarności szczególnie czuli. W książce staramy się odpowiedzieć na pytania o filmową obecność Solidarności na małym i dużym ekranie, w Polsce i za granicą, przed laty i współcześnie.
Krzysztof Kornacki, Arkadiusz Bilecki,
autorzy
NSZZ „Solidarność” działa niezmiennie od 44 lat na rzecz ludzi pracy, ale występuje także w imieniu wszystkich tych, dla których nadal ważny jest fundament ideowy będący podstawą naszego Związku.
Z biegiem lat Solidarność stała się jednak również mitem. Mitem, który zdecydowanie lubi kamera. Niemal od początku działania Związku twórcy filmowi i teatralni chętnie obrazowali różne jego aspekty. Obraz sierpniowych dni, rodzącej się Solidarności, tej działającej w ukryciu, a także zmian ustrojowych możemy oglądać w bardzo wielu obrazach kinowych i telewizyjnych. Opisywane są poszczególne epizody z naszej historii, pokazane są ważne postaci, ale często również zwykli ludzie, którzy zaangażowali się w naprawę Polski. Pokazane są nie tylko ich losy, ale także emocje i trudne wybory. Często obrazy, choć fabularne, odzwierciedlają doświadczenia ich twórców.
Bardzo się cieszę, że Krzysztof Kornacki i Arkadiusz Bilecki podjęli się trudnego zadania usystematyzowania tych obrazów i ich opisania.
Piotr Duda,
przewodniczący Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”
